Vì sao phải tiêm chủng cho trẻ?
Mỗi người, ở bất kỳ giai đoạn nào trong cuộc đời, đều cần được tiêm phòng các loại vắc xin phù hợp để phòng ngừa nguy cơ bệnh tật, bảo vệ sức khỏe cả trẻ em và người lớn. Đối với trẻ em, nhất là nhóm tuổi mầm non, tiểu học và đặc biệt là nhóm trẻ dưới 5 tuổi, việc tiêm chủng vắc xin, cụ thể là tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch lại càng trở nên vô cùng quan trọng vì những lý do sau:
- Miễn dịch trẻ nhận được từ mẹ chỉ tồn tại trong thời gian rất ngắn: Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ rất dễ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, khi mắc bệnh thì khó phát hiện, khó điều trị và tỷ lệ tử vong cao. Từ 6 tháng đến 3 tuổi, miễn dịch mà trẻ nhận được từ mẹ trong thai kỳ qua nhau thai và ở giai đoạn sơ sinh qua sữa mẹ gần như mất hoàn toàn trong khi hệ thống miễn dịch của bé vẫn chưa đủ phát triển để tự tạo ra kháng thể, trí nhớ miễn dịch cũng chưa hoàn chỉnh, khi chẳng may mắc bệnh thì vẫn tồn tại nguy cơ tái phát bệnh rất cao trong tương lai. Việc tiêm chủng sẽ giúp trẻ hình thành hệ miễn dịch riêng để phòng tránh bệnh tật, giảm nguy cơ mắc bệnh nặng và thậm chí tử vong.
- Sức đề kháng yếu: Trẻ dưới 5 tuổi có sức đề kháng kém, khả năng miễn dịch từ những mũi tiêm vắc xin lúc sơ sinh và những năm đầu đời giảm dần theo thời gian và không còn đủ mạnh để bảo vệ trẻ. Vì vậy, cần tiêm chủng để duy trì, củng cố khả năng phòng bệnh.
- Giảm nguy cơ mắc bệnh, ngăn ngừa biến chứng và di chứng nguy hiểm: Trẻ em có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, dễ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Khi được tiêm vắc xin, trẻ ít mắc bệnh hơn; nếu có mắc bệnh, triệu chứng thường nhẹ hơn, giảm nguy cơ bệnh nặng và các di chứng lâu dài như như liệt, mù, điếc, mất chân tay, mất nhận thức, chậm phát triển trí tuệ, thể chất và giảm thiểu tối đa nguy cơ tử vong.
- Tạo “lá chắn miễn dịch” mạnh mẽ: Vắc xin hoạt động như một tấm lá chắn bảo vệ, giúp cơ thể phát triển khả năng phòng chống hiệu quả với nhiều loại virus, vi khuẩn… Khi đã tiêm ngừa vắc xin, hệ miễn dịch của trẻ có khả năng nhận diện và đánh bại tác nhân gây bệnh nhanh chóng nếu chẳng may trẻ có tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh trong tương lai.
- Phòng bệnh sớm, bảo vệ từ sớm: Từ lúc sinh ra, trẻ đã tiếp xúc với môi trường và nhiều người xung quanh dẫn đến nguy cơ cao lây nhiễm mầm bệnh và mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm từ những người thân qua các hành vi thân mật với trẻ như ôm, hôn môi, thơm má… Tiêm phòng sớm giúp cơ thể trẻ có được khả năng phòng vệ từ sớm, bảo vệ khỏi các bệnh nguy hiểm từ những ngày đầu đời.
- Tăng cường tiếp xúc xã hội: Trẻ lớn khi bắt đầu đi học, sẽ tiếp xúc với nhóm người quy mô lớn hơn, đông đúc hơn, di chuyển nhiều nơi hơn và tỷ lệ, tần suất tiếp xúc giữa người và người cũng cao hơn. Điều này làm gia tăng đáng kể nguy cơ lây nhiễm, lây lan mầm bệnh trong cộng đồng, khiến trẻ dễ nhiễm bệnh. Tiêm chủng vắc xin cho trẻ giúp giảm thiểu rủi ro lây nhiễm trong môi trường học đường, tạo điều kiện học tập an toàn và thuận lợi cho trẻ.
- Điều kiện đến trường: Tại nhiều quốc gia, tiêm chủng đầy đủ là yêu cầu bắt buộc để trẻ được nhập học. Xác nhận đã tiêm các loại vắc xin quan trọng giúp đảm bảo an toàn sức khỏe cộng đồng, đồng thời mang lại sự an tâm cho phụ huynh khi con đến trường.
Khi trẻ bước vào độ tuổi trung học cơ sở và trung học phổ thông, hệ miễn dịch và sức đề kháng đã phát triển mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, đây cũng là giai đoạn trẻ trải qua những biến đổi đáng kể về trí tuệ, thể chất và tâm sinh lý. Trẻ bắt đầu khám phá bản thân, vượt qua các rào cản, mở rộng mối quan hệ và tiếp xúc nhiều hơn với môi trường xã hội.
Điều này tạo ra “khoảng trống miễn dịch” nếu trẻ không được tiêm nhắc lại các mũi vắc xin quan trọng. Dưới đây là lý do tiêm chủng ở giai đoạn tiền học đường và học đường là rất cần thiết:
- Nguy cơ tiếp xúc với mầm bệnh tăng cao: Ở lứa tuổi này, trẻ tiếp xúc rộng rãi hơn với nhiều người và nhiều môi trường khác nhau, dẫn đến nguy cơ lây nhiễm bệnh cao hơn. Không tiêm nhắc lại một số vắc xin quan trọng đã tiêm ở giai đoạn trước khiến nồng độ kháng thể của trẻ bị tụt giảm nghiêm trọng, thậm chí “cạn kiệt” hoàn toàn, không còn đủ khả năng bảo vệ trẻ trước sự tấn công của hàng trăm loại virus, vi khuẩn ở môi trường bên ngoài, làm gia tăng nguy cơ đối mặt với các bệnh truyền nhiễm và các gánh nặng do bệnh gây ra.
- Tăng cường miễn dịch trong giai đoạn phát triển: Độ tuổi này là thời điểm “nhảy vọt” về cả trí tuệ, thể chất lẫn tâm sinh lý. Việc đảm bảo rằng hệ miễn dịch của trẻ luôn được củng cố giúp trẻ vượt qua giai đoạn phát triển này thuận lợi, mạnh mẽ và khỏe mạnh.
- Giữ vững thành tích học tập và thành công trong cuộc sống xã hội: Khi trẻ bị bệnh, thời gian nghỉ học kéo dài có thể ảnh hưởng đến thành tích học tập và các hoạt động xã hội. Việc tiêm phòng đảm bảo sức khỏe tốt để trẻ có thể duy trì sự liên tục trong học tập và tham gia các hoạt động ngoại khóa, giúp trẻ có cơ hội phát triển toàn diện trong tương lai.
- Bảo vệ sức khỏe cộng đồng: Việc trẻ được tiêm chủng đầy đủ không chỉ là bảo vệ cá nhân mà còn góp phần duy trì sức khỏe cộng đồng. Khi một người có miễn dịch với bệnh, nguy cơ lây nhiễm cho những người khác cũng được giảm thiểu đáng kể. Khi nhiều người có miễn dịch, có thể thúc đẩy nhanh chóng mục tiêu kiểm soát dịch bệnh trong cộng đồng, xa hơn là loại trừ và thanh toán hoàn toàn các bệnh dịch nguy hiểm.